بررسي عوامل و موانع گسترش حاکميت اخلاق اسلامي در قرآن و حديث

چکيده يکي از مسائل مهمي که اسلام براي آن اهميت قائل شده و در معارف قرآني نيز مورد توجه قرار گرفته اخلاق و ايجاد جامعة اخلاقي مطلوب است. زيرا اخلاق با ملکات نفساني، تزکيه و تهذيب نفس، اعمال و رفتار فردي و روابط اجتماعي انسان ارتباط عميق دارد. وجود جامعة اخلاقي مطلوب باعث تنظيم روابط انسان با خدا گشته و ارتباط او را با اعضاي جامعه سامان مي¬بخشد. همچنين رستگاري و کمال فرد و اجتماع اسلامي را تضمين مي¬کند. هدف از اين تحقيق، يافتن و تبيين ديدگاه متون اسلامی و به طور عمده، قرآن کريم دربارة سرچشمه هاي فطري اخلاقي، عوامل و موانع حاکميت اخلاق اسلامي و نيز زمينه¬هاي تقويت و راه هاي گسترش آن است. براي رسيدن به این هدف، ابتدا به بررسي مفهوم اخلاق و نیز شبکة معنایی اخلاق پرداخته شده و سپس آيات و روایاتی که با موضوع مرتبط به نظر مي¬آمدند؛ دسته بندي و دلالت هر يک بررسي شده است. در فصل پایانی راه¬کارهایی جهت گسترش حاکمیت اخلاق اسلامی بیان شده است. در اين تحقيق روش تحليلي- توصيفي به کار گرفته شده است. پاسخ تمام سؤالات مطرح شده، از منابع اسلامي يعني قرآن و حديث استخراج شده است. ضمن بحثها مؤيدها و شواهدي نيز از ميان احاديث و يافته هاي پژوهشی جديد بيان شده است. کلیدواژه: اخلاق اسلامی، واژگان اخلاقی، شبکه معنايي، مکارم اخلاق، موانع اخلاق.